Tuinkalender maart
De maand waarin elke tuinliefhebber de lentekriebels krijgt wordt niet voor niets gezien als hét begin van het tuinseizoen. Wat dat betreft valt er juist in maart van alles te doen om je tuin zó te onderhouden dat je daar de rest van het jaar profijt van hebt. Wij beschrijven hieronder de benodigde werkzaamheden en enkele praktische tips voor een verzorgde tuin:
Om de rest van het jaar te profiteren van een gezonde groene grasmat is het belangrijk om je aan een aantal onderhoudsmaatregelen te houden. Het gazon moet vanaf maart regelmatig gemaaid worden, maar ook andere werkzaamheden in deze maand, zoals verticuteren, bemesten, beluchten en beregenen. Dit alles is erg belangrijk om de grasmat vitaal te houden en onkruid geen kans te geven. Zorg voor goed onderhouden gereedschap.
Maaien: Begin het gras voor de eerste keer te maaien als de buitentemperatuur overdag een waarde van 6-7 graden Celsius heeft bereikt. Maai het gazon bij voorkeur eens in de week met droog weer op de juiste hoogte, voor een siergazon geldt een maaihoogte van 2 tot 3 centimeter en voor een speelgazon een hoogte van 3 tot 4 centimeter. Maai vooral in deze tijd van het jaar nog niet te kort, maar breng naarmate het groeiseizoen vordert de maaistand voorzichtig terug/omlaag. Omdat de gazonhoogte na de laatste maaibeurt in het najaar relatief hoog is, raden wij aan het maaisel wat er na de eerste maaibeurten vanaf komt op te ruimen om verstikking van de grasmat te voorkomen.
Graskantverzorging: Doordat je met een grasmaaier niet alle plaatsen op het gazon kunt maaien is het belangrijk om eens in de 2 à 3 maaibeurten de graskanten bij te knippen. Dit kan zowel met een handschaar als een loopschaar. Ook een grastrimmer of bosmaaier met nylon draad is toepasbaar en vooral makkelijk langs verhogingen zoals plantenbakken, paaltjes, bomen enzovoort. Om een siergazon nog strakker te laten ogen steek je twee maal per jaar de graskanten af, waarvan deze maand de eerste keer. Dit wordt gedaan door middel van een touw tussen pennen te spannen en langs het touw af een klein randje van het gazon af te steken zodat je een rechte graskant creeërt. Om er voor te zorgen dat het gras niet de bestrating op groeit steek je de kantjes tussen de verharding en het gazon af. Kanten steken kan handmatig met een kantensteker gedaan worden of bij langere lengtes met een motorische kantensnijder.
Verticuteren: De beste periode om het gazon te verticuteren is van eind maart tot en met mei omdat het gras in deze tijd begint te groeien en gelijk ook naar zijn groeipiek stijgt. Dit zorgt er voor dat het gazon het best herstelt. Tijdens het verticuteren is het de bedoeling dat de viltige laag uit het gras gehaald wordt. Deze laag is ontstaan doordat de maairesten te groot waren om als voedingsstoffen door het gazon opgenomen te worden. Deze laag beperkt de aanvoer van zuurstof, water en voedingsstoffen naar de wortels. Daardoor zal het gazon in conditie achteruitgaan. Om te verticuteren gebruiken we een verticuteermachine die de viltlaag tussen de grassprieten uitslaat, dit zorgt voor een berg afval. Na afloop lijkt het gazon kapotgeslagen maar dat is niet zo. Door vervolgens te bemesten en door te zaaien zal het gazon snel herstellen en dichtgroeien voordat het onkruid een kans krijgt.
Beluchten: Omdat in deze periode het gras weer begint te groeien hebben de wortels van het gazon weer extra behoefte aan water en zuurstof. Op plekken waar de grasmat erg verdicht is zal het water niet in de grond zakken maar via het oppervlak worden afgevoerd of er ontstaat plasvorming. Om dit tegen te gaan kun je beluchten door middel van een prikrol of een riek waardoor er gaatjes in de bodem ontstaan. Door deze gaatjes in te vegen met wat scherp zand zullen de gaten intact blijven en zo zorgen voor een betere aanvoer van water, zuurstof en voedingsstoffen naar de wortels van de grasmat.
Bemesten: Voor een goed behoud van het gazon dien je drie keer per jaar je grasmat te bemesten. De eerste keer dat je het bemest gebeurt in de maand maart/april. Dit doe je met voorjaars gazonmest, wat je een snelle aangroei van het gras en een frisse groene kleur van het gazon geeft. Voor een exact gebruik van hoeveelheden dien je de handleiding te lezen, hierna kun je de kunstmest verdelen over het oppervlak. Dit kan handmatig of met een strooiwagentje.
Planten en zaaien in maart
Wil je nog iets aan je tuin veranderen door middel van nieuwe beplanting aan te brengen dan is maart de geschikte tijd om er mee aan de slag te gaan. Doordat de temperatuur stijgt en daardoor ook de bodem opwarmt, is de kans groot dat de beplanting direct aanslaat. Mocht het nog vriezen, raden wij aan nog even te wachten tot na de vorstperiode. Daarbij komt ook kijken dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen bladhoudende en bladverliezende beplanting. Bladhoudende heesters, klimplanten en vaste planten worden altijd in pot geleverd en kunnen daarom in principe het hele jaar geplant worden alhoewel ook hier het voor- en najaar de voorkeur hebben. Dat geldt niet voor bladverliezende beplanting, denk hierbij aan rozen en hagen met kale wortels, die worden namelijk zonder kluit of pot geleverd zolang het blad er af is en de knoppen nog niet zijn uitgelopen. Zolang dit het geval is kun je deze beplanting aanbrengen mits het niet vriest. Zodra de beplanting begint uit te lopen is deze enkel nog in pot of met kluit beschikbaar hetgeen duurder in aanschaf is. Een geschikte periode dus, maar tevens de laatste kans om bomen en heesters met kale wortels te planten.
Om planten te verzetten is dit ook een goede periode, vooral voor het verplanten van groenblijvende heesters. De grond begint nu op te warmen en zal de geschikte temperatuur hebben waardoor de planten weer water uit de bodem op gaan nemen. Verplant je namelijk in de winter, dan is dit niet het geval en zal de plant het door het blad verdampte water niet kunnen vervangen. Verplant een heester altijd met een zo groot mogelijke wortelkluit. Verder zorg je bij de aanplant van een uitgestoken groenblijvende heester of kluitloze bladverliezende heester of boom voor een plantgat dat ongeveer eens zo groot is als de omtrek van de kluit. Zorg voor een verrijkte grond door er bijvoorbeeld compost doorheen te mengen of bij zuurminnende planten turf, zoals bij Rhododendrons. Geef hierna regelmatig water. Ook zomerbloeiende bloembollen kunnen geplant worden in deze maand. Deze soorten houden allemaal van een zonnige standplaats in de tuin. Plant de bollen 10-15 centimeter uit elkaar, op een diepte van 7-10 centimeter. Wanneer je ze met tussenpozen van enkele weken aanplant, zullen ze een doorlopende bloei geven van de zomer tot in de herfst.
Verzorgen beplanting in maart
Om de beplanting in goede conditie te houden zijn er enkele verzorgende maatregelen nodig om dit het jaar rond zo te houden. Bemesten speelt daar een belangrijke rol in, zeker in deze tijd van het jaar omdat de beplanting zich nu begint te ontwikkelen. Voorzie de planten in potten en bakken van een nieuwe bovenlaag potgrond of bemeste tuinaarde en geef bij een langere droge periode regelmatig water. De rest van de tuin heeft ook behoefte aan verrijking van de grond. Strooi daarom een goede laag compost of tuinturf over de bodem en werk het door de grond met een cultivator of hark. Tuinturf voeg je bij zuurminnende planten zoals: Camelllia, Calluna, Erica, Pieris en Photinia. Bij Rhododendrons en Azalea eveneens, maar werk het niet door de grond heen omdat deze beplanting een te oppervlakkig wortelstelsel heeft en daardoor snel beschadiging optreedt. Verrijk de rest van de beplanting met compost en werk het ook daar door de grond wanneer dit mogelijk is. Om de planten nog een extra boost te geven is het belangrijk om bij te mesten in de vorm van kunst- of organische meststoffen. Kies je voor het organisch materiaal, dan werk je dat op dezelfde manier door de grond heen als compost en tuinturf. Kies je voor kunstmatige meststoffen, lees dan vooraf eerst goed de bijsluiter voor de verhoudingen en strooi deze uit bij vochtig weer of wanneer er regen verwacht wordt. Bomen, struiken, hagen, rozen, borderplanten en potplanten hebben hier erg veel baat bij.
Na het toevoegen van nieuw plantmateriaal is het ook tijd om het een en ander uit de tuin te verwijderen. Denk daarbij in de eerste plaats aan het wieden van onkruid. Geef onkruid geen kans om zich uit te zaaien door ze aan het begin van het groeiseizoen te verwijderen met een schoffel. Door meerjarige onkruiden uit te graven als ze nog klein zijn, houd je ze beter onder controle en heb je hier later profijt van. Verder verwijder je het blad uit de borders en de uitgebloeide plantenresten met een hark. Hierdoor komt er weer licht op de bodem terecht. In deze fase van het voorjaar is dat erg belangrijk om zo de opkomende beplanting te behoeden voor een groeiachterstand.
Nog enkele specifieke tips:
- Verwijder uitgebloeide viooltjes om de rest beter door te laten groeien.
- Je kunt het lelijke, verwelkte blad van de Helleborus weghalen voor een fraaier gezicht.
- Laat de uitgebloeide bollen staan tot al het bladgroen uit het blad door de bol terug is opgenomen. Dit zijn voedingsstoffen voor de volgende bloeiperiode.
- Haal uitgebloeide bloemen van narcissen zodat de energie niet gaat naar het vormen van zaaddozen maar ook terug de bol in trekt.
Vermeerderen en verminderen in maart
Mocht het weer vorstvrij zijn, dan is het mogelijk om zomerbloeiende vaste planten te gaan delen. Doe dit als de pollen te groot worden en aan de zijkant jonge scheuten ontstaan en het hart langzaam dood gaat. Graaf hiervoor de planten uit en schudt ze los met een riek. Scheur ze met de hand of deel ze op met een steekschop. Plant de nieuwe scheurlingen in groepjes terug in de tuin, afhankelijk van de beschikbare ruimte.
Zaailingen vermeerderen zich uit zichzelf waardoor planten elkaar kunnen gaan verdringen. Om dit tegen te gaan steek je elk jaar een gedeelte uit en behoudt zo een beperkt oppervlak.
Bij het snoeien moet je op enkele dingen letten om een zo hoog mogelijke sierwaarde van de planten te behouden. In deze maand geldt dat je de beplanting moet snoeien die ná de langste dag van het jaar is gaan bloeien. Anders knip je de bloemknoppen die de plant al heeft aangemaakt voor het najaar eruit.
Bomen: In elk jaargetijde kun je dode takken uit bomen verwijderen, dus dat geldt ook voor de maand maart. Verder kun je nu uit alle bomen een probleemtak halen zoals bijvoorbeeld een schurende tak. Op dit moment heb je het voordeel dat je een beter zicht op de takstructuur hebt. Heb je leilindes in de tuin staan, dan is dit ook het geschikte moment om ze te snoeien. Je zult zien dat er al knoppen aan de twijgen zitten maar je hoeft niet bang te zijn om die weg te snoeien want bij deze boomsoort lopen ze altijd weer vanuit de stam uit. Snoei dus zo dat enkel de geleide takken over blijven en dat de nieuwe twijgen tot aan de verdikking aan de tak worden teruggeknipt. Doe dit met een scherpe snoeischaar.
Heesters: Snoei op dit moment zomer- of herfstbloeiende heesters. Er zit echter een verschil in de manier van snoeien omdat er heesters zijn die nieuwe scheuten maken op een tak en daarop bloeien(scheutbloeiers), maar er zijn ook heesters die bloeien op het hout dat ze het jaar ervoor hebben gevormd (twijgbloeiers). Haal je dat hout weg dan wil dat zeggen dat je in het aankomend jaar geen bloemen krijgt. Scheutbloeiers kun je dus ver terugknippen waarna je dat zelfde jaar weer bloemen krijgt. Dit kan tot diep aan de grond wanneer de heester veel grondscheuten maakt. Doe je dit jaar niks dan zal de heester alleen maar verder groeien en natuurlijk ook dat jaar bloeien. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
- Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ (tot 20 cm boven de grond)
- Spiraea bumalda (tot 10 cm boven de grond)
- Budleja davidii (tot aan de eerste vertakkingen)
- Lavendel (tot boven het groenblijvende gedeelte)
Voorbeelden van heesters waarbij je eenjarig hout moet laten staan voor een mooie sierwaarde in de zomer of herfst zijn:
- Hydrangea macrophylla(bloem)
- Cornus alba(twijgen)
- Deutzia gracillis(bloem)
- Weigelia(bloem)
Rozen: Mocht het niet meer vriezen, dan is maart de geschikste maand om rozen te snoeien. Zou je dit eerder doen, dan is de roos gevoeliger voor ziektes en er bestaat een kans dat jonge uitlopers alsnog kapot vriezen. Het snoeien op dit moment moet zorgen voor een uitbundige groei en daardoor ook een uitbundige bloei. Voor elke roos geldt dat al het dood hout en al de takken die van buiten naar binnen groeien verwijderd moeten worden. Dit zorgt voor meer licht in het hart van de plant. Ook wilde scheuten die vanuit het wortelgestel groeien knip je zo diep mogelijk weg omdat deze de groei van uw rozen in de weg kan zitten. Struikrozen snoei je 3 tot 5 ogen boven de grond. Zorg dat het oog aan het uiteinde naar buiten gericht staat zodat je een open kern creeërt. Bij rozen wordt er over ogen gesproken in plaats van knoppen. Onder struikrozen zijn grootbloemige-, tros- en dwergrozen. Mocht je dwergrozen gaan snoeien, dan kun je het beste met een heggenschaar de rozen ongeveer 5 centimeter boven de grond afknippen. Voor stamrozen geldt dezelfde snoeiaanpak als voor struikrozen, maar dan vanaf de bovenkant van de stam gemeten in plaats vanaf de grond. Bij lei- of klimrozen wordt er een andere snoeimethode toegepast. Hierbij knip je in deze tijd van het jaar de zijtakken af tot ongeveer 2-3 centimeter aan de hoofdtak en verwijder je een enkele verouderde hoofdtak tot aan de grond om de plant te verjongen.
Klimplanten: In maart worden de klimplanten gesnoeid die in het voorjaar scheuten maken en na de langste dag beginnen met bloeien. In de meeste gevallen worden klimplanten gebruikt om een object te laten begroeien. Mocht dit object nog niet volledig begroeid zijn, snoei dan nooit meer dan 50 procent om sneller tot het beoogde resultaat te komen. Voor andere gevallen laat je de basistakken in tact en kun je de plant sterk terugsnoeien. Denk hierbij aan:
- Clematis (bosrank)
- Fallopia (bruidssluier)
- Campsis (trompetklimmer)
- Lonecira (kamperfoelie)
- Passiflora (passiebloem)
Bij groenblijvende klimplanten kun je heel het jaar door snoei toepassen en daarom ook in deze tijd. Verwijder al het groen van het houtwerk, ramen en dakgoten om schade te voorkomen. Hedera (klimop) en Euonymus fortunei (kardinaalsmuts) zijn twee voorbeelden hiervan.
Vaste planten: Het snoeien hiervan is eenvoudig. Zodra het in het voorjaar goed weer wordt, kunnen alle afgestorven stengels worden gesnoeid tot vlak boven de grond.
Siergrassen: Nadat ze in de winter voor decoratie in de tuin hebben gezorgd, kunnen ze nu weer tot kort aan de grond worden gesnoeid. Let op dat als je te diep knipt er beschadiging aan het nieuwe loof kan ontstaan.
Snoei geen voorjaarsbloeiers i.v.m. verwijderen van knoppen, denk aan:
- Beverboom (Magnolia)
- Chinees klokje (Forsythia)
- Gele kornoelje (Cornus mas)
- Japanse kwee (Chaenomeles japonica)
- Jasmijn (Jasminum nudiflorum)
- Mahoniestruik (Mahonia)
- Peperboompje (Dapne mezereum)
- Ranonkelstruik (Kerria japonica)
- Schijnhazelaar (Corylopsis pauciflora)
- Toverhazelaar (Hamamelis)
Een goede regel is dat in maart alle sierheesters die hun bloei na 1 juli hebben, gesnoeid moeten worden. Dit zijn dus heesters die op eenjarig hout bloeien. Door deze heesters in het vroege voorjaar te snoeien zal de plant hierop reageren door nieuwe scheuten aan te maken en dus rijker gaan bloeien.
Onderhoud en tuinwerkzaamheden in maart
Het wordt steeds beter weer en je zult dus steeds vaker in je tuin aanwezig zijn en ervan gaan genieten. Dit is een goede gelegenheid om wat klusjes te doen die de tuin gelijk een stuk verfraaien. Zodra het niet meer vriest, verwijder je alle vorstbeschermende materialen uit de tuin. Beplanting waar je op dat moment niet tevreden over bent, kun je op dit moment nog goed vervangen. Verwijder onkruid tussen de voegen met een voegenborstel en veeg het in met wat scherp zand om terugkomst van onkruid te vertragen. Hier zul je veel profijt van hebben omdat het onkruid nu juist weer wil gaan groeien.
Je kunt de vijverpomp en filter opnieuw aansluiten om het water weer te laten circuleren, maar maak de pomp en de filter eerst goed schoon voor een optimale werking. Bovendien zal de vijver zelf ook schoongemaakt moeten worden door dode plantendelen en blad te verwijderen om verzuring van het water tegen te gaan. Mocht de temperatuur boven de 8 graden Celsius komen, mag je de vissen weer rustig wat voer gaan geven.
Fauna in de tuin
Het is voorjaar en de meeste vogels zullen binnen korte tijd weer gaan broeden. Een handje helpen kan geen kwaad en vogels in de tuin zijn een echte aanwinst, dit kan door nestkastjes op te hangen. Een nadeel van dieren in je tuin is in deze tijd van het jaar de konijnenvraat aan de jonge beplanting. Bescherm dus de jongere beplanting door er gaas omheen te zetten. Zodra de beplanting volgroeid is, is deze minder aantrekkelijk voor konijnen.
Ziekten en plagen in maart
Slakken kunnen het komend seizoen voor overlast gaan zorgen. Denk aan de aantasting van het blad van de hosta’s. De hosta’s zijn nog niet voldoende opgekomen om er last van te hebben, maar toch kun je er al iets aan doen om dit te voorkomen. Omdat een slak zijn eieren in april legt kunt je het beste in maart al beginnen met het verwijderen van slakken. Dit vermindert het aantal slakken in je tuin in het komend jaar en daardoor ook de aantasting van je beplanting.
Wij hopen u met bovenstaande informatie handvatten te geven voor tuinonderhoud. Is uw tuin aan een metamorfose toe? Voor een tuinontwerp op maat neemt u eenvoudig contact met ons op. Elke nieuwe tuinopdracht vormt een uitdaging voor Bersselaar Groen die wij graag met passie aangaan. Wilt u een tuinontwerp of uw tuin laten aanleggen in de omgeving van Rosmalen, Den Bosch, Vught, Vlijmen of Schijndel? Vraag een offerte aan!
