Tuinkalender april

Om de rest van het jaar te profiteren van een gezonde groene grasmat is het belangrijk om je aan een aantal onderhoudsmaatregelen te houden. Het gazon moet vanaf maart regelmatig gemaaid worden, maar ook andere werkzaamheden zoals verticuteren, bemesten, beluchten en beregenen komen nu aan de beurt. Dit alles is erg belangrijk om de grasmat vitaal te houden en onkruid geen kans te geven. Hieronder staat beschreven waar je deze maand op moet letten. Zorg dat je kunt werken met goed onderhouden gereedschap.

Maaien: Ben je in maart al begonnen met het maaien van het gazon, ga dan op dezelfde voet verder in deze maand. Daarmee bedoelen we dat je eens in de twee weken blijft maaien en daarbij de maaistand elke maaibeurt omlaag brengt tot de gewenste hoogte. Bij een siergazon is dit 2-3 centimeter en bij een speelgazon 3-4 centimeter. Begin je deze maand pas voor het eerst te maaien, start dan op een hoge stand en zorg dat het maaisel opgevangen wordt of dat het naderhand opgeruimd wordt, om verstikking van de grasmat te voorkomen.

Graskantverzorging: Doordat je met een grasmaaier niet alle plaatsen op het gazon kunt maaien is het belangrijk om eens in de 2 à 3 maaibeurten de graskanten bij te knippen. Dit kan zowel met een handschaar als een loopschaar. Ook een grastrimmer of bosmaaier met nylon draad is toepasbaar en vooral makkelijk langs verhogingen zoals plantenbakken, paaltjes, bomen enzovoort. Om een siergazon nog strakker te laten ogen steek je twee maal per jaar de graskanten af. Mocht je deze maand pas begonnen zijn met maaien, dan doe je dat nu voor de eerste keer. Dit wordt gedaan door middel van een touw tussen twee pennen te spannen en langs het touw af een klein randje van het gazon af te steken zodat je een rechte graskant creeërt. Om er voor te zorgen dat het gras niet de bestrating op groeit steek je de kantjes tussen de verharding en het gazon af. Kanten steken kan handmatig met een kantensteker gedaan worden of bij langere lengtes met een motorische kantensnijder.

Verticuteren: De beste periode om het gazon te verticuteren is van eind maart tot en met mei omdat het gras in deze tijd begint te groeien en ook gelijk naar zijn groeipiek stijgt. Dit zorgt ervoor dat het gazon het beste herstelt. Tijdens het verticuteren is het de bedoeling dat de viltige laag uit het gras gehaald wordt. Deze laag is ontstaan doordat de maairesten te groot waren om als voedingsstoffen door het gazon opgenomen te worden. Deze laag beperkt de aanvoer van zuurstof, water en voedingsstoffen naar de wortels. Daardoor zal het gazon in conditie achteruit gaan. Om te verticuteren gebruiken we een verticuteermachine die de viltlaag tussen de grassprieten uitslaat, dit zorgt voor een berg afval. Na afloop lijkt het gazon kapotgeslagen maar dat is niet zo. Door aansluitend te bemesten en het gazon door te zaaien zal het gazon snel herstellen en dichtgroeien, nog voordat het onkruid een kans krijgt. Is het gazon dit jaar nog niet geverticuteerd, dan is dit dus een prima tijd om het alsnog te doen.

Bemesten: Voor een goed behoud van het gazon dien je drie keer per jaar je grasmat te bemesten. De eerste keer dat je het gazon bemest gebeurt in de maand maart/april, dus als het vorige maand niet is gedaan kan het nu nog makkelijk. Dit doe je met voorjaars gazonmest, dat een snelle aangroei van het gras en een frisse groene kleur van het gazon geeft. Voor een exact gebruik van hoeveelheden dien je de handleiding te lezen, hierna kun je de kunstmest verdelen over het oppervlak. Dit kan handmatig of met een strooiwagentje.

Planten: In deze periode zijn er geen bladverliezende planten met kale wortels meer verkrijgbaar maar vrijwel alle planten worden nu in pot of met kluit verkocht. Het voor- en najaar zijn de geschikste jaargetijden om aan te planten. Let er daarbij op dat je ruim van tevoren nog water geeft voordat je de plant uit de pot haalt. Zorg er ook voor dat je het plantgat ruim genoeg maakt en dat je de ondergrond goed losspit en eventueel verrijkt met compost, of in het geval van zuurminnende planten met turf. Zet de beplanting zo hoog in de grond dat de omringende grond even hoog ligt als de grond van de kluit. Stamp de grond goed aan bij het dichtgooien van het gat en geef regelmatig water. Ook zomerbloeiende bloembollen kunnen nog geplant worden in deze maand. Deze soorten houden allemaal van een zonnige standplaats in de tuin. Plant de bollen 10-15 centimeter uit elkaar, op een diepte van 7-10 centimeter. Wanneer je ze met tussenpozen van enkele weken aanplant, zullen ze een doorlopende bloei geven van de zomer tot in de herfst. Enkele mooie voorbeelden zijn:

• Lelie (Lilium)
• Haaklelie (Crinum)
• Kaapse hyacint (Galtonia)
• Klaverzuring (Oxalis)

Verplanten: Mocht het in de vorige maand nog langdurig gevroren hebben, dan is dit de laatste kans om beplanting te verplanten mits de knoppen nog niet zijn uitgekomen. In de maand maart werd er beschreven hoe dit het beste gedaan kan worden. Voor opkomende zaailingen is niet zoveel haast geboden. Wanneer er zaailingen opkomen op een plek in de tuin waar ze niet gewenst zijn, zou je ze nog goed een ander plaatsje in de tuin kunnen geven door ze uit te graven en ze te verplanten. Zaaien: Eenjarige klimplanten brengen hoogte in de borders of kunnen een lelijk object verbergen. Vaste klimplanten kunnen hier natuurlijk ook voor gebruikt worden maar die zijn vaak kostbaarder en het duurt langer voordat ze groot genoeg zijn. Omdat ze pas rond half mei veilig naar buiten kunnen is het nu zaak ze op te kweken op een plaats waar het rond de 18 graden ceslius is. Enkele geschikte exemplaren zijn:

• Oost- Indische kers (Tropaeolum majus)
• Klokwinde (Cobaea)
• Kanariekers (Tropaeolum peregrinum)
• Suzanne-met-de-mooie-ogen (Thunbergia)

Eenjarige bloemen en siergrassen kunnen ook gezaaid worden. Doe dit door smalle, ondiepe geulen te trekken en het zaad af te dekken met een dun laagje grond. Maak de geul vochtig als de grond droog is. Door het in geulen te zaaien kun je de opkomende planten goed onderscheiden van het onkruid tijdens het wieden ervan.

Omdat de kans aanwezig is dat je kort geleden nog beplanting hebt aangeplant of verplant, is het belangrijk deze beplanting water te blijven geven in een droge periode. Zodra de beplanting zich weer goed geworteld heeft, redt deze zichzelf wel.

Als er eerder in het voorjaar geen organische bemesting aan de beplanting is gegeven, kan de grond alsnog verrijkt worden met kunstmest. Dit hoeft alleen als er een zichbaar tekort aan voedingsstoffen is, of als de beplanting er korter dan drie jaar staat. Lees bij kunstmest strooien goed de bijsluiter voor de hoeveelheid die gestrooid kan worden. Een overschot verdwijnt uiteindelijk alleen maar in het grondwater.

Blijf tegenkomend onkruid regelmatig en vroegtijdig verwijderen zodat het de kans niet krijgt zich te vermeerderen. Schoffel waar ruimte is en hark het onkruid uit de border, het liefst op droge, zonnige dagen. Pluk onkruid waar geen ruimte is om te schoffelen en steek meerjarige onkruiden uit.

Klimplanten beginnen scheuten te maken en vooral de Clematis groeit nu snel. Daarom is het belangrijk dat je de scheuten vastbindt met bindbuis voor een eerste houvast, daarna redt hij zichzelf wel. Het kan natuurlijk ook zijn dat hij ongewenst de beplanting ingroeit. Wees er daarom optijd bij deze scheuten om te leiden voordat je er onnodig aan moet snoeien.

Dit is de laatste kans om de zomerbloeiende vaste planten op te delen, als je in zomer of herfst nog bloemen wilt hebben. Scheur de planten als de pollen te groot zijn geworden en aan de zijkant jonge scheuten ontstaan en het hart langzaam doodgaat. Graaf de planten uit en schudt ze los met een riek. Scheur ze met de hand of deel ze op met een steekschop. Plant de nieuwe scheurlingen in groepjes terug, afhankelijk van de beschikbare ruimte.

In april snoeien we weer een aantal andere soorten beplanting dan vorige maand. Voor het wegknippen van oude plantresten zien we deze periode als afsluiter. Daarentegen zijn er ook enkele soorten net uitgebloeid, kan er gesnoeid worden voor een mooiere sierwaarde én zijn er soorten bij die niet in de winter gesnoeid konden worden.

Bomen: In de wintermaanden zorgt de kroon van een bolboom voor nog enige decoratie in de tuin. Zou je de takken op de juiste manier snoeien, dan zou er een stam overblijven met een bol met afgestompte vertakkingen. Als je de boom op deze wijze in deze maand snoeit, loopt de boom binnen korte tijd weer uit en behoud je dus langer een fraai gezicht in de tuin. Dit geldt voor bolbomen zoals Catalpa en Acacia. Dit snoeien gaat het beste met een takkenschaar.

Fruit: De meeste fruitsoorten behoren in de winter gesnoeid te worden. Er zijn alleen enkele uitzonderingen waarvoor het het beste is als je ze op dit moment snoeit. Steenvruchten in waaiervorm zoals kersen, pruimen en nectarines snoei je in het voorjaar en in de zomer om vorm te behouden. De reden om dat nu pas te doen is om te voorkomen dat ziektes via de open wonden binnen dringen want daar zijn ze erg vatbaar voor. In april genezen de wonden al een stuk sneller. Haal hierbij de scheuten die van de plant af groeien, takken die elkaar kruisen of te dicht op elkaar staan en dood hout weg met een scherpe snoeischaar.

Heesters: Door de vorst kan vooral bij niet geheel winterharde heesters schade aan scheuten ontstaan. Knip deze samen met verkeerd groeiende twijgen af tot een gezond blad lager aan de twijg.

Sommige heesters hebben hun opvallende blad als belangrijkste sierwaarde. Denk hierbij aan de Pruikenboom oftewel de Cotinus. Doordat de mooiste kleur aan de nieuwe stengels zit, is dit een goed moment om de struik stevig te snoeien. Mocht het de bedoeling zijn om de heester groter te laten worden, laat dan enkele scheuten zitten en knip de rest flink terug met een snoeischaar. Probeer hierbij de vorm van de struik te behouden. Forsythia en Chaenomeles zijn twee voorbeelden van heesters die in het voorjaar bloeien op twijgen die ze het vorig jaar gevormd hebben. Nu ze uitgebloeid zijn kunnen ze direct gesnoeid worden. Dat doe je door de twijgen waarop gebloeid is in te korten tot 2 knoppen aan het begin van die twijg. Zo stimuleer je de bloei voor het volgende jaar.

Vaste planten: Omdat vaste planten, winterheide en siergrassen nieuwe scheuten gaan vormen is het belangrijk dat je de oude resten voorzichtig afknipt zonder dat je de nieuwe scheuten beschadigt. Dit wordt in april gezien als de laatste kans om het te doen voordat de scheuten te groot zijn. Dit geldt vooral voor siergrassen.
Bij lavendel is ook een voorzichtige aanpak nodig. Je snoeit deze om ze compact te houden en wanneer jij vindt dat ze de juiste hoogte hebben bereikt, maar let op dat je ze niet helemaal tot aan het oude hout snoeit omdat ze daar niet meer op uitlopen. Dezelfde snoeiwijze pas je ook toe bij andere halfheesters zoals Helichrysum serotinum en Santolina.

Er wordt steeds meer genoten in de tuin en ook het weer wordt steeds beter. Haal daarom gerust weer de tuinmeubelen voor de dag en zorg er voor dat ook vanuit de stoel genoten kan worden van de ontluikende tuin. Bloempotten en bakken worden vanaf volgende maand weer gevuld. Daarom is het nu al handig om de potten goed schoon te maken zodat dit voor het vullen niet vergeten wordt. Het schoonmaken heeft als voordeel dat er geen ziektes of schimmels in zitten die later de beplanting kunnen aantasten. Dit kan het beste met een zwakke oplossing van bleekwater.

Omdat het water nu opwarmt, kunnen er nieuwe waterplanten in de vijver worden geplant zodat ze het hele seizoen de tijd hebben om aan te slaan. Niet alle planten worden in een vijver aangebracht met hetzelfde doel en niet alle planten doen het even goed in elk type vijver. Zo heb je wat voorbeelden van plantsoorten voor ondiep water (15cm): Calla palustris en Caltha palustris. Voor moerasranden (30cm): Iris pseudacorus en Pontederia cordata. Voor diep water: Hottonia palustris en Nymphaea. Drijvende planten: Hydrocharis morusranae en Urticaria minor. Tot slot: zuurstofplanten zoals Hydrocleys parviflora en Potamogeton crispus. Bewaar vijverplanten na aankoop altijd in een bak met water zodat ze niet uitdrogen. Denk bij het aanplanten nog aan het volgende: Bedek de vijvermanden met vijvermanddoek en vul de mandjes met speciale vijveraarde. Zet de plant 2 centimeter onder de rand en vul de rest aan met japans split zodat de aarde er niet uitspoelt. Je kunt de vissen regelmatig blijven voeren. Doe dit wel alleen als ze bewegelijk zijn en als de vissen er ook echt om vragen.

Fauna in de tuin

Een van de werkzaamheden die je deze maand kunt verrichten is, zoals eerder vernoemd, het zaaien van eenjarig bloemenmengsel. Naast kleur en een snel resultaat kun je ook kiezen voor een mengsel met vlinderplanten. De naam zegt het dus al. Dit zijn planten die vlinders aantrekken, dat een verrijking van je tuin is. Heel erg geschikt voor bijvoorbeeld een stukje tuin waar dit jaar nog geen plannen voor zijn.

In maart hebben we het al gehad over de schade die slakken in de tuin kunnen aanrichten, vooral bij Hosta’s. Nu het blad boven de grond komt en er nogsteeds slakken in de tuin aanwezig zijn, ondanks het feit dat je er al veel hebt weggehaald, kunnen ze nog bestreden worden met biologische slakkenkorrels. Lees daarbij wel altijd eerst goed de handleiding voordat je dit product gebruikt.

Nu het de tijd is om bollen te planten, horen daar ook leliebollen bij. Zodra de lelies of lelieachtigen zoals Fritillaria uitkomen is het verstandig ze dagelijks even na te lopen, om te ontdekken of het leliehaantje aanwezig is. Dit rode kevertje kan veel schade aanrichten, maar vooral de larven kunnen het blad, de bloemknoppen en zelfs de hele plant opeten. Het leliehaantje wegvangen voordat ze eitjes gaat leggen is de beste bestrijding.

Mochten er rozen in de tuin staan waar zwarte stippen of vlekken op de bladeren zitten, dan hebben ze last van sterroetdauw. Deze schimmel is te bestrijden met milieuvriendelijk plantversterkingsmiddel, waardoor de celwanden sterker worden. Om er zeker van te zijn dat je geen last krijgt van sterroetdauw, kun je kiezen om resistente soorten in de tuin te plaatsen zoals:

• Rosa ‘Graham thomas’
• Rosa ‘Francois Juranville’
• Rosa gallica ‘Versicolor’